- monumentum
- mŏnŭmentum ( mŏnĭm- ), i, n. [moneo), that which preserves the remembrance of any thing, a memorial, a monument; esp. of buildings, statues, galleries, tombs erected to perpetuate the remembrance of a person or thing; cf. Paul. ex Fest. p. 139 Müll.I.Lit. (class.):B.
statuam dare auream Solidam faciundam, quae siet factis monumentum suis,
Plaut. Curc. 3, 72:monimenti causā,
Cic. Rosc. Am. 50, 146:monumento ut esset,
Liv. 8, 11, 16:vitiorum,
Cic. Verr. 1, 4, 12:Marcelli et Africani,
id. ib. 2, 1, 4, §11: in Mamertino solo foederato atque pacato monumentum istius, crudelitatis constitutum est,
id. ib. 2, 4, 11, § 26: ego, quae monumenti ratio sit, nomine ipso admoneor, ad memoriam magis spectare debet posteritatis, quam ad praesentis temporis gratiam, Cic. Fragm. ap. Non. 32, 18:placet mihi, legionis Martiae militibus monumentum fieri quam amplissimum,
id. Phil. 14, 12, 41; plur. excellent:quod in monumentis majorum suorum sit interfectus (Clodius),
i. e. on the Via Appia, Cic. Mil. 7, 17; Tac. A. 4, 7:pecunias monumentaque, quae ex fano Herculis collata erant,
memorials, votive offerings, images, Caes. B. C. 2, 21:monimenta, quae in sepulcris: et ideo secundum viam, quo praetereuntes admoneant, et se fuisse, et illos esse mortales,
Varr. L. L. 6, § 45 Müll.:regis,
Hor. C. 1, 2, 15:Marii,
the temple built by him, Cic. Div. 1, 28, 59;of the temple of Castor,
id. Verr. 1, 50, 13:senatūs,
the house of Cicero, built by order of the Senate, id. Fam. 1, 9, 15.—In partic.1.A sepulchral monument, a sepulchre, tomb (syn.: sepulcrum, tumulus; class.): marmoreum, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 12:2.sepulcri,
Nep. Dion. 10;and without sepulcri: sepultus est in monumento avunculi sui,
family tomb, sepulchre, Nep. Att. 22, 4.—Of written works, monuments, or records:C.exegi monumentum aere perennius,
Hor. C. 3, 30, 1: monumenta rerum gestarum, books of history, chronicles, Cic. de Or. 1, 46, 201:annalium,
the monuments of history, id. Rab. Post. 16, 43:commendare aliquid monumentis,
memoirs, id. Fam. 5, 12, 1:liber monumenti,
Vulg. Mal. 3, 16.—Transf., a remembrancer, a mark, token, or means of recognition, Ter. Eun. 4, 6, 16:II.vos monimentis commonefaciam bubulis,
Plaut. Stich. 1, 2, 6.—Trop.:at illa laus est, magno in genere... liberos hominem educare, generi monumentum et sibi,
Plaut. Mil. 3, 1, 110:monumentum laudis,
a memorial, Cic. Cat. 3, 11, 26:clementiae,
id. Deiot. 14, 40:furtorum,
id. Verr. 2, 2, 72, § 177:amoris,
Verg. A. 5, 538.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.